Γιατί οι λύκοι δεν είναι κατοικίδια….να τρώνε μακαρόνια…
Παρόλο που οι σκύλοι και οι λύκοι είναι γενετικά τόσο συγγενικά υποείδη, είναι δύσκολο για τους βιολόγους να κατανοήσουν γιατί οι λύκοι παραμένουν άγριοι ενώ οι σκύλοι γίνονται με χαρά «οι καλύτεροι φίλοι του ανθρώπου». Η εξελικτική βιολόγος Kathryn Lord του Πανεπιστημίου της Μασαχουσέτης Amherst στη διδακτορική της διατριβή αποκαλύπτει ότι: η διαφορετική συμπεριφορά τους συνδέεται με τις πρώιμες (πρώτες) αισθητήριες εμπειρίες και με την κρίσιμη περίοδο της κοινωνικοποίησής τους. (Ethology).
«Μέχρι πρόσφατα λίγα ήταν γνωστά για την ανάπτυξη των αισθήσεων στα λυκόπουλα και οι υποθέσεις συνήθως εξάγονταν από το τι ήταν γνωστά για τους σκύλους», εξηγεί η Lord. Αυτό θα ήταν λογικό, αν οι επιστήμονες δεν γνώριζαν ότι υπήρχαν σημαντικές διαφορές στα πρώτα στάδια ανάπτυξης μεταξύ λύκων και σκύλων. Κυρίαρχη διαφορά στην ανάπτυξη είναι και η χρονική στιγμή που αποκτούν τη δυνατότητα να περπατήσουν.
Η Lord μελέτησε τις αντιδράσεις εφτά κουταβιών λύκων και 43 κουταβιών σκύλων τόσο σε γνωστά όσο και σε και σε νέα οσφρητικά, ηχητικά και οπτικά ερεθίσματα. Τους έκανε τεστ εβδομαδιαίως και διαπίστωσε ότι αναπτύσσουν τις αισθήσεις τους συγχρόνως. Αλλά η έρευνά της αποκάλυψε και νέες πληροφορίες κατά το πώς τα δύο υποείδη του Canis lupus βιώνουν «αντιλαμβάνονται» το περιβάλλον τους κατά τη διάρκεια του αναπτυξιακού παραθύρου των τεσσάρων εβδομάδων (κρίσιμη περίοδο κοινωνικοποίησής τους). Τα νέα δεδομένα μπορούν να αλλάξουν σημαντικά την αντίληψη μας για τον τρόπο της ανάπτυξης των λύκων και των σκύλων.
Όταν το «παράθυρο» της κοινωνικοποίησης ανοίγει, τα κουτάβια λύκων και σκύλων ξεκινάνε να περπατάνε και να διερευνούν το περιβάλλον τους δίχως φόβο και αποkτούν οικειότητα για όλη τους την ζωή με τα αντικείμενα που έρχονται σε επαφή. Σε αυτό το στάδιο σκύλοι μπορούν να «γνωριστούν» με ανθρώπους, άλογα ακόμα και γάτες και να αισθάνονται άνετα μαζί τους σε όλη την υπόλοιπη ζωή τους. Αλλά με το πέρασμα του χρόνου, ο φόβος αυξάνεται και καθώς το «παράθυρο» κλείνει, τα νέα οπτικά, ηχητικά και οσφρητικά ερεθίσματα θα προκαλέσουν αντιδράσεις φόβου.
Μέσω παρατηρήσεων, η Lord διαπίστωσε ότι τόσο τα κουτάβια λύκων όσο και των σκύλων αναπτύσσουν κατά μέσο όρο:
- την αίσθηση της όσφρησης στην ηλικία των δύο εβδομάδων,
- της ακοής στις τέσσερις και
- της όρασης στις έξι εβδομάδες.
Ωστόσο, τα δύο αυτά υποείδη εισέρχονται στην κρίσιμη περίοδο της κοινωνικοποίησης σε διαφορετικές ηλικίες. Οι σκύλοι ξεκινάνε την κοινωνικοποίηση τους στις τέσσερις εβδομάδες ενώ οι λύκοι στις δύο εβδομάδες. Επιπλέον το πώς το κάθε υποείδος βιώνει τον κόσμο, στον καθ’ όλα σημαντικό αυτό μήνα, είναι εξαιρετικά διαφορετικό και πιθανά να οδηγεί σε διαφορετικά μονοπάτια ανάπτυξης σημειώνει η Lord.
Η Lord διαπίστωσε ότι τα λυκόπουλα στην ηλικία των δύο εβδομάδων, όταν ξεκινούν να περπατάνε και να εξερευνούν το περιβάλλον τους, είναι τυφλά και κουφά. Στο στάδιο αυτό βασίζονται αποκλειστικά στην αίσθηση της όσφρησης. Και προσθέτει, «Όταν τα λυκόπουλα αρχίζουν να ακούν, νιώθουν φόβο ακούγοντας νέους ήχους, και τη στιγμή που αρχίζουν να βλέπουν, τρομάζουν με νέα οπτικά ερεθίσματα. Καθώς κάθε αίσθηση δραστηριοποιείται, τα λυκόπουλα βιώνουν ένα νέο γύρο αισθητηριακών διαταραχών (ερεθισμάτων), κάτι που δεν συμβαίνει στους σκύλους. Τα σκυλάκια αρχίζουν να εξερευνούν και να περπατούν όταν λειτουργούν και οι τρεις αισθήσεις όσφρηση, ακοή και όραση.
“Είναι αρκετά εκπληκτικό το πόσο διαφορετικά είναι τα σκυλιά και οι λύκοι σε αυτή τη ηλικία, με δεδομένο το πόσο κοντά είναι γενετικά. Κουτάβια σκυλιών δύο εβδομάδων δεν μπορούν να σηκωθούν ή να περπατήσουν. Όμως, κουτάβια λύκων διερευνούν ενεργά, έχουν έντονο περπάτημα, με καλό συντονισμό και είναι σε θέση να ανέβουν και λόφους. ”
Σε επίπεδο γονιδίων η ερευνήτρια προσθέτει ότι «η διαφορά μπορεί να μην είναι σε καθεαυτό το γονίδιο αλλά πότε αυτό το γονίδιο εκφράζεται. Όταν θες να κοινωνικοποιήσεις έναν σκύλο με έναν άνθρωπο ή ένα άλογο, το μόνο που χρειάζεσαι είναι 90 λεπτά επικοινωνίας στην ηλικία μεταξύ των τεσσάρων και οχτώ εβδομάδων. Μετά από αυτό, ένας σκύλος δεν θα είναι φοβισμένος με τους ανθρώπους ή με οτιδήποτε άλλο έρθει σε επαφή. Φυσικά για να δημιουργηθεί μια αληθινή σχέση χρειάζεται περισσότερος χρόνος. Αλλά με ένα λυκόπουλο για να επιτευχθεί αυτή η μείωση του φόβου χρειάζεται 24ωρη επαφή η οποία πρέπει να ξεκινάει πριν από την ηλικία των τριών εβδομάδων. Και ακόμη και τότε δεν θα έχουμε το ίδιο αποτέλεσμα έλλειψης φόβου.
Συν-εξέλιξη με τους ανθρώπους.
Τα σκυλιά θεωρούνται ότι έχουν προέλθει από πρόγονους λύκους, δεκάδες χιλιάδες χρόνια πριν, με τη βοήθεια των ανθρώπων.
Μερικοί ειδικοί υποστηρίζουν ότι οι άνθρωποι εξελίχθηκαν από κοινού με τα οικόσιτα ζώα.
Μέχρι στιγμής, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν πότε ακριβώς ξεκίνησε η στενή σχέση ανάμεσα στον άνθρωπο και στον σκύλο. Αρχαιολογικά ευρήματα
δείχνουν ότι η εντυπωσιακή σχέση «εξάρτησης» ξεκίνησε πριν από δεκάδες χιλιάδες χρόνια.
Μια επαναστατική δε έρευνα από το Πανεπιστήμιο της Ουψάλα (Nature) στην Σουηδία εξηγεί γιατί κάποιοι από τους λύκους εξημερώθηκαν και γίνανε αχώριστοι σύντροφοι των ανθρώπων.
Στο γονιδίωμα των σκύλων από διάφορες ράτσες, παρατηρήθηκαν γονίδια που σχετίζονται με τη διάσπαση του αμύλου. Υπάρχουν 36 περιοχές με περισσότερα από 100 γονίδια, που αφορούν την ανάπτυξη του εγκεφάλου και τον μηχανισμό μεταβολισμού αμυλούχων τροφών. Κατά τους ειδικούς, τα γονίδια αυτά σχετίζονται με την εξημέρωση του σκύλου. Οι σκύλοι φέρουν συγκριτικά με τους λύκους πολύ περισσότερα γονίδια που κωδικοποιούν τα απαιτούμενα ένζυμα για τη διάσπαση του αμύλου
«Στην περίπτωση των λύκων, εντοπίσαμε μόλις ένα αντίγραφο του γονιδίου της αμυλάσης σε κάθε χρωμόσωμα. Αντίθετα, στους σκύλους βρήκαμε από δύο έως 15 αντίγραφα του εν λόγω γονιδίου. Κατά μέσο όρο, δηλαδή, ο σκύλος φάνηκε να έχει περί τα επτά και πλέον περισσότερα αντίγραφα ενός γονιδίου σε σχέση με τον λύκο. Κάτι τέτοιο, δείχνει ότι ο σκύλος βρίσκεται σε ευνοϊκότερη θέση ως προς την εκμετάλλευση της θρεπτικής αξίας των αμυλούχων τροφών συγκριτικά με τον άγριο “ξάδερφό” του», επισημαίνει ο Erik Axelsson of Sweden’s Uppsala University.
Κάποιοι δηλαδή, από τους πρώτους λύκους που συνωστίζονταν δίπλα στους καταυλισμούς ανθρώπων είχαν, χάρη σ αυτά τα γονίδια, την ικανότητα να διασπούν τα σιτηρά από τα αποφάγια των ανθρώπων που συγκεντρώνονταν έξω από τους καταυλισμούς τους, ενώ άλλοι όχι. Έτσι οι πρώτοι σιγά σιγά εξημερωθήκαν ενώ οι δεύτεροι όχι.
Όπως επισημαίνουν οι ειδικοί με δημοσίευσή τους στην επιθεώρηση «Nature», τα νέα ευρήματα έρχονται να υποστηρίξουν τη θεωρία ότι κάποιοι σκύλοι προέρχονται από λύκους οι οποίοι ζούσαν κοντά σε ανθρώπινους οικισμούς και αναζητούσαν τροφή σε απομεινάρια που πετούσαν οι αγρότες και τα οποία περιείχαν σιτάρι και άλλες αμυλούχες τροφές.
