Είναι γνωστό ότι το μητρικό γάλα περιέχει μια πληθώρα συστατικών ευεργετικών για την υγεία του νεογνού. Εκείνο που δε γνωρίζαμε μέχρι σήμερα είναι ότι μπορεί να περιέχει και βλαστοκύτταρα που μεταφέρονται μέσω αυτού στο νεογνό. Το φαινόμενο αυτό παρατηρήθηκε στα ποντίκια αλλά υπάρχουν πολλές πιθανότητες να παρατηρείται και στους ανθρώπους. Τα βλαστοκύτταρα διαθέτουν την ικανότητα του αυτοδιπλασιασμού και της διαφοροποίησης προς οποιοδήποτε τύπο κυττάρου. Πριν 7 χρόνια ανακαλύφθηκε ότι στο μητρικό γάλα υπάρχει ένα είδος βλαστοκυττάρου αλλά δε γνώριζαν ακόμα αν αυτό έχει πράγματι κάποια ευεργετική επίδραση στο νεογνό ή αν απλά υπάρχει στο γάλα.
Σύμ
φωνα με τα τελευταία δεδομένα, που παρουσιάστηκαν στο National Breastfeeding and Lactation Symposium, στο Λονδίνο, μετά από έρευνες σε πειραματόζωα (ποντίκια) βρέθηκε ότι:
βλαστοκύτταρα στο μητρικό γάλα των ποντικών περνούν στο στομάχι των νεαρών ποντικών και από εκεί μεταφέρονται στην κυκλοφορία και παίζουν σημαντικό ρόλο στη μετέπειτα ζωή τους.
Η Φωτεινή Χασιώτου, Επίκουρη Καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο της Δυτικής Αυστραλίας και οι συνεργάτες της, απέδειξαν τα παραπάνω δημιουργώντας γενετικά τροποποιημένα ποντίκια, τα κύτταρα των οποίων έφεραν το γονίδιο tdTomato, το οποίο έδινε στα κύτταρα τη δυνατότητα να εκπέμπουν κόκκινο φθορισμό.
- Θηλυκά γενετικά τροποποιημένα ποντίκια διασταυρώθηκαν με αρσενικά προκειμένου να αποκτήσουν απογόνους και κατά συνέπεια να παράγουν μητρικό γάλα.
- Τα θηλυκά δεν θήλασαν τους δικούς τους απογόνους αλλά φυσιολογικά ποντικάκια που είχαν προκύψει από άλλη διασταύρωση (μεταξύ φυσιολογικών ποντικών που δεν έφεραν το tdTomato). Επομένως αν ανιχνεύονταν στα μικρά ποντικάκια κόκκινα φθορίζοντα κύτταρα, αυτά θα είχαν προέλθει μέσω του γάλακτος.
Κύτταρο που εκφράζει το γονίδιο tdTomato και εκπέμπει κόκκινο φθορισμό.
Τα κόκκινα κύτταρα πέρασαν μέσω του γάλακτος!
Όταν τα ποντικάκια ενηλικιώθηκαν εξετάστηκαν ως προς την παρουσία φθοριζόντων κυττάρων και βρέθηκε ότι υπήρχαν αυτά τα κύτταρα τόσο στην κυκλοφορία του αίματος όσο και άλλους ιστούς –όπως ο εγκέφαλος, ο θύμος, το πάγκρεας, το ήπαρ, ο σπλήνας και τα νεφρά. Η ομάδα της Χασιώτου ανακάλυψε επίσης –με χρήση άλλων τεχνικών- ότι τα βλαστοκύτταρα είχαν διαφοροποιηθεί σε ενήλικους τύπους κυττάρων, για παράδειγμα τα φθορίζοντα κύτταρα που βρέθηκαν στον εγκέφαλο είχαν τη μορφή νευρώνων, τα φθορίζοντα κύτταρα στο ήπαρ παρήγαγαν την ηπατική αλβουμίνη ενώ τα φθορίζοντα κύτταρα στο πάγκρεας παρήγαγαν ινσουλίνη. «Φαίνεται ότι τα κύτταρα αυτά ενσωματώνονται και γίνονται λειτουργικά», δηλώνει η κ. Χασιώτου.
Το ερώτημα που προκύπτει είναι αν αυτά τα κύτταρα παίζουν ρόλο μόνο στη φυσιολογική ανάπτυξη του εμβρύου ή αν βοηθούν το έμβρυο να δεχτεί τις πρωτεΐνες και τα κύτταρα που δέχεται από τη μητέρα, μειώνοντας τις πιθανότητες ανάπτυξης αλλεργικής αντίδρασης στο γάλα της. «Θα πρέπει να υπάρχει κάποιο εξελικτικό πλεονέκτημα», μας λέει η κ. Χασιώτου και συμπληρώνει ότι «Επιπλέον το γεγονός ότι τα κύτταρα αυτά είναι ικανά να ενσωματώνονται σε διαφορετικούς ιστούς μας δίνει την ελπίδα ότι μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε θεραπευτικές προσεγγίσεις». Ο Chris Mason, Καθηγητής του Univerity College London (UCL) προσθέτει ότι «αν αυτά τα ενδιαφέροντα κύτταρα είναι λειτουργικά, τότε μπορούν να αποτελέσουν νέες επιλογές για το σχεδιασμό μελλοντικών κυτταρικών θεραπειών.
Τα βλαστοκύτταρα του μητρικού γάλακτος φαίνεται να έχουν μικρότερη δυνατότητα για συνεχή αυτοανανέωση, σε σχέση με τα εμβρυικά βλαστοκύτταρα. «Το γεγονός αυτό είναι θετικό, καθώς δε φαίνεται να δημιουργούν όγκους όταν ενεθούν σε ποντίκια, επομένως θα είναι λιγότερο πιθανό να προκαλέσουν καρκινογένεση αν χρησιμοποιηθούν ως θεραπευτικό μέσο, μελλοντικά».
Τέλος, η Φωτεινή Χασιώτου επισημαίνει ότι η έρευνα αυτή δε μπορεί –για προφανείς λόγους- να πραγματοποιηθεί σε ανθρώπους, ωστόσο σχεδιάζει να εφαρμόσει το συγκεκριμένο πρωτόκολλο σε πίθηκους του γένους Macaca.
