Ένα τηλεφώνημα από έναν συμμαθητή του ήταν αυτό που πυροδότησε την καριέρα του Steven Mc Carroll! Δεν επρόκειτο όμως για ένα συνηθισμένο τηλεφώνημα… Κατά τη διάρκεια του διδακτορικού του ο Steven Mc Carroll έλαβε μια κλήση από έναν παλιό συμμαθητή του, ο οποίος βρισκόταν στη φυλακή γιατί μια μέρα όπως περπατούσε στο δρόμο του μπήκε στο μυαλό η ιδέα ότι κάποιοι τον κυνηγούν για να τον σκοτώσουν και έτσι εισέβαλε σε ένα άγνωστο διαμέρισμα προκειμένου να κρυφτεί από αυτούς! Ο συμμαθητής του Steven έπασχε από σχιζοφρένεια… Η σχιζοφρένεια είναι μια πολύ σοβαρή ψυχική νόσος με μεγάλο εύρος αιτίων και συμπτωμάτων. Τα κυριότερα από αυτά είναι ψυχωτικά επεισόδια, έμμονες ιδέες και παραισθήσεις –οπτικές ή ακουστικές. Τα αίτια δεν είναι ακόμα πλήρως εξακριβωμένα αν και τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια τάση από την επιστημονική κοινότητα να κατατάσσει την σχιζοφρένεια στις ‘αναπτυξιακές’ διαταραχές λόγω αρκετών ευρημάτων που έχουν προκύψει από συγκρίσεις της δομής του εγκεφάλου (μετά θάνατον) υγειών ατόμων και σχιζοφρενών.
Αρκετά μεγάλο ποσοστό περιστατικών εμφανίζεται κατά την εφηβική ηλικία και εδώ έρχεται η έρευνα του Steven Mc Carroll, η οποία δημοσιεύθηκε πριν λίγες μέρες στο περιοδικό Nature. Η έρευνα αυτή προτείνει ότι η σχιζοφρένεια μπορεί να προκληθεί σε κάποιο στάδιο της ωρίμανσης του εγκεφάλου στην εφηβεία. Συγκεκριμένα, είναι γνωστό ότι κατά την εφηβεία ο εγκέφαλος περνά ένα φυσιολογικό στάδιο κατά το οποίο χάνονται κάποιες συνάψεις. Έχει βρεθεί από προηγούμενες έρευνες ότι ο εγκέφαλος σχιζοφρενών έχει πολύ λιγότερες συνάψεις από ότι φυσιολογικά και προτείνεται ότι ένα από τα βασικά αίτια της σχιζοφρένειας είναι η απώλεια μεγάλου αριθμού συνάψεων. Η ομάδα του Mc Carroll βασίστηκε σε μια πρόσφατη μελέτη όπου ταυτοποιούνται πολυμορφισμοί σε 108 περιοχές του DNA οι οποίοι αυξάνουν την προδιάθεση για εμφάνιση σχιζοφρένειας. Η πιο σημαντική από αυτές τις περιοχές φαίνεται να είναι μια περιοχή που κωδικοποιεί πρωτεΐνες που σχετίζονται με το ανοσοποιητικό μας σύστημα!
Η ερευνητική ομάδα του Steven Mc Carroll ανακάλυψε ότι οι άνθρωποι που φέρουν σε αυτή την περιοχή του γονιδιώματος ‘ύποπτους’ πολυμορφισμούς παράγουν μεγαλύτερες ποσότητες του συστατικού 4 του συμπληρώματος (C4). Στο αίμα το C4 προσδένεται στους μικροοργανισμούς που μας μολύνουν και τους σημαίνει για να καταπολεμηθούν από το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Όμως οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι έχει και έναν ακόμα ρόλο στον εγκέφαλο! Το C4 προσδένεται σε νευρώνες στα σημεία όπου ενώνονται με άλλους νευρώνες –στα σημεία δηλαδή των συνάψεων- και τα ‘σημαίνει’ ώστε να εγκολπωθούν από κύτταρα του ανοσοποιητικού. Με άλλα λόγια καταστρέφει συνάψεις! Ο Mc Carroll υποστηρίζει ότι οι πολυμορφισμοί που αυξάνουν το ρίσκο για την ανάπτυξη της σχιζοφρένειας δρουν με αυτόν ακριβώς τον τρόπο, δηλαδή πυροδοτούν καταστροφή συνάψεων σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από ότι θα έπρεπε κανονικά.
«Γνωρίζαμε εδώ και λίγο καιρό ότι το ανοσοποιητικό εμπλέκεται στην εκδήλωση της σχιζοφρένειας και μάλλον τώρα βρέθηκε και ο ακριβής σύνδεσμος μεταξύ τους» λέει ο Steven Hyman , Διευθυντής του Stanley Center for Psychiatric Research in Cambridge, Massachusetts .
Βεβαίως τα παραπάνω δεν εξηγούν την εμφάνιση της σχιζοφρένειας σε όλες τις περιπτώσεις, καθώς μιλάμε για μια πολυπαραγοντική και περίπλοκη διαταραχή. Η έρευνα όμως αυτή αποτελεί εφαλτήριο για μια άλλη προσέγγιση της ασθένειας και ενδεχομένως και εναλλακτικούς τρόπους θεραπείας της. Αυτό που θα πρέπει να τονιστεί είναι ότι πριν την εκδήλωση των βαρέων ψυχωσικών συμπτωμάτων –τα οποία εν πολλοίς έχουν κάνει γνωστή τη νόσο και έχουν δημιουργήσει και ένα «μύθο» γύρω από αυτήν- η νόσος υποβόσκει με τη μορφή άλλων συμπτωμάτων όπως είναι προβλήματα μνήμης ή αδυναμία συγκέντρωσης, ακόμα και έλλειψη κινήτρου. Στα συμπτώματα αυτά κάποιες φορές δε δίνουμε σημασία ωστόσο είναι πολύ σημαντικό να τα λαμβάνουμε υπόψη. Όπως λέει και ο Mc Carroll «Οι άνθρωποι τείνουν να εξισώνουν τη σχιζοφρένεια με την ψύχωση, ενώ το μεγαλύτερο πρόβλημα των ασθενών σύμφωνα με τους ίδιους πάντα- είναι το ότι δε μπορούν να συνεχίσουν κανονικά τη δουλειά τους, όπως πριν».
