Ο Στυλιανός Λουκά κέρδισε το βραβείο Science & SciLifeLab για νέους επιστήμονες | Biology.gr

Τα ψάρια βγήκαν στην στεριά …

 και άρχισαν να περπατάνε!

polypterus senΣτο βάθος του χρόνου, περίπου 400 εκατομμύρια χρόνια πριν, μια ομάδα ψαριών άρχισε να εξερευνά περισσότερο το παράκτιο περιβάλλον και σιγά σιγά τη στεριά, δίνοντας έτσι γέννηση στα τετράποδα, τα γνωστά μας σήμερα αμφίβια, ερπετά, πτηνά και θηλαστικά, τα οποία εμφανίστηκαν σταδιακά κατά τη διάρκεια της εξέλιξης. Το πώς όμως τα ψάρια αξιοποίησαν το σώμα και τα πτερύγιά τους για να κατορθώσουν να επιβιώσουν στη στεριά και ποιες εξελικτικές δυνάμεις έπαιξαν το σπουδαιότερο ρόλο, έχει παραμείνει ένα επιστημονικό μυστήριο.

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Mc Gill , οι οποίοι δημοσίευσαν τη μελέτη τους στο περιοδικό Nature, στρέφονται σε ένα αρτίγονο είδος ψαριού, δηλαδή ένα είδος που το συναντάμε ακόμα και σήμερα, το οποίο ανήκει στο γένος Polypterus, προκειμένου να εξηγήσουν το τι μπορεί να έχει συμβεί.

Ο Polypterus είναι ένα αφρικανικό ψάρι, το οποίο

  • μπορεί να ‘αναπνεύσει’ αέρα,
  • μπορεί να περπατήσει στην ξηρά και
  • μοιάζει πολύ με τα ψάρια εκείνα που προσπάθησαν τότε να εποικίσουν την ξηρά και εξελίχθηκαν σε τετράποδα.

Η ομάδα των ερευνητών έβαλε μικρά ψαράκια του γένους Polypterus να μεγαλώσουν στη στεριά για περίπου ένα χρόνο, προκειμένου να αναλύψει αν θα συμπεριφέρονταν ή αν θα κινούνταν διαφορετικά, μετά από ένα χρόνο τα ψάρια αυτά.

«Οι στρεσογόνες περιβαλλοντικές συνθήκες μπορούν να αποκαλύψουν ανατομικές και συμπεριφορικές διαφορές –μορφές αναπτυξιακής πλαστικότητας- που υπό φυσιολογικές συνθήκες θα έμεναν κρυφές» λέει η Emily Standen, πρώην μεταδιδακτορική ερευνήτρια που διεύθυνε την έρευνα, και τώρα βρίσκεται στο Πανεπιστήμιο της Οττάβα  «Χρησιμοποιήσαμε αυτόν τον μηχανισμό για να δούμε τι νέα ανατομικά και συμπεριφορικά χαρακτηριστικά θα πυροδοτούνταν σε αυτά τα ψάρια και αν θα ταίριαζαν με τα χαρακτηριστικά που έχουμε από το αρχείο των απολιθωμάτων.

 Τα αποτελέσματα του πρωτότυπου πειράματος

Τα ψάρια παρουσίασαν σημαντικές ανατομικές και συμπεριφορικές αλλαγές.

Συγκεκριμένα:

  • έφερναν τα πτερύγιά τους πιο κοντά στο σώμα τους προκειμένου να καταφέρουν να ‘περπατούν’ στην ξηρά πιο αποτελεσματικά και
  • σήκωναν το κεφάλι τους ελαφρώς προς τα πάνω.

«Ανατομικά ο σκελετός τους στην περιοχή του θώρακα άλλαξε και έγινε περισσότερο μακρόστενος με ισχυρότερους συνδέσμους, ίσως υποστήριξη κατά το βάδισμα, και με ασθενέστερες συνδέσεις με το κρανίο, ίσως για να επιτρέπουν μεγαλύτερη ευκινησία του κεφαλιού» λέει η Trina Du, Διδακτορική φοιτήτρια και συνεργάτης στη συγκεκριμένη έρευνα.

Επειδή πολλά από τα παραπάνω ανατομικά χαρακτηριστικά αντικατοπτρίζουν το αρχείο των απολιθωμάτων, υποθέτουμε ότι και οι αλλαγές στη συμπεριφορά που παρατηρήσαμε αντιστοιχούν σε αυτές που συνέβησαν όταν τα ψάρια που γνωρίζουμε μόνο από τα απολιθώματα πρωτοπερπάτησαν στην ξηρά» τονίζει ο Hans Larsson, ο οποίος κατέχει την έδρα Canada Research in Macroevolution στο Πανεπιστήμιο Mc Gill και είναι Αναπληρωτής Καθηγητής στο Redpath Museum.

Ένα μοναδικό εγχείρημα!

Το πείραμα της εξόδου του Polypterus είναι μοναδικό και εξαιρετικά πρωτοποριακό και προτείνει νέες ιδέες σχετικά με το πώς τα ψάρια πριν από 400 εκατομμύρια χρόνια χρησιμοποίησαν τα πτερύγιά τους στο περιβάλλον της ξηράς. Ο Larsson προσθέτει ότι «Αυτό είναι το πρώτο παράδειγμα που δείχνει ότι η αναπτυξιακή πλαστικότητα μπορεί να είχε διευκολύνει μια τόσο μεγάλης κλίμακας εξελικτική μετάβαση, δίνοντας πρόσβαση σε νέα ανατομικά χαρακτηριστικά και συμπεριφορές, οι οποίες βέβαια εδραιώθηκαν και σε γενετικό επίπεδο με τη δύναμη της Φυσικής Επιλογής».

Print Friendly, PDF & Email
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ

Εγγραφείτε στο Newsletter μας!

Μείνετε ενήμεροι για νέα και άρθρα μας.