Αντιβιοτικά και βακτήρια…. Φίλοι ή εχθροί?? | Biology.gr

Αντιβιοτικά και βακτήρια…. Φίλοι ή εχθροί??

Μια μικρή αναδρομή…

Από το 1929 που ο Αλεξάντερ Φλέμινγκ ανακάλυψε την πενικιλίνη θεωρήθηκε ότι ανακάλυψε και τη σωτηρία της ανθρωπότητας, καθώς αναμφισβήτητα τα αντιβιοτικά έσωσαν εκατομμύρια ανθρώπους τον περασμένο αιώνα και συνεχίζουν να το κάνουν μέχρι και σήμερα. Η θριαμβολογία, όμως, σκιάζεται από την επανεμφάνιση ασθενειών που υποτίθεται ότι είχαν εξαλειφθεί. Η υπερβολική κατανάλωση αντιβιοτικών οδήγησε στη δημιουργία ανθεκτικών μικροβίων και η επιστημονική κοινότητα ανησυχεί για τα χειρότερα.

what-causes-antibiotic-resistance

Ερχόμενοι στο 2017 … τα αντιβιοτικά “προκαλούν πονοκέφαλο” στην επιστημονική κοινότητα εξαιτίας της αλόγιστης χρήσης τους

Ερευνητές εξέθεσαν το βακτήριο Escherichia coli σε οκτώ κύκλους θεραπείας με αντιβιοτικά για τέσσερις μέρες και βρήκαν ότι το μικρόβιο που μπορεί να προκαλέσει στομαχόπονο, διάρροια και νεφρική ανεπάρκεια στους ανθρώπους είχε ιδιαίτερα αυξημένη αντοχή στα αντιβιοτικά σε κάθε κύκλο θεραπείας κάτι το οποίο όμως ήταν αναμενόμενο. Αυτό που εξέπληξε τους ερευνητές ήταν ότι:

  • τα βακτήρια που είχαν υποστεί μετάλλαξη αναπαράγονταν γρηγορότερα από ότι πριν να αντιμετωπιστούν με αντιβιοτικά και
  • σχημάτιζαν πληθυσμούς που ήταν τρεις φορές μεγαλύτεροι εξαιτίας των μεταλλάξεων. Αυτό παρατηρήθηκε μόνο σε βακτήρια που είχαν εκτεθεί σε αντιβιοτικά κι
  • όταν οι ερευνητές σταμάτησαν τη χρήση των φαρμάκων εκείνα συνέχισαν να διατηρούν τις νέες εξελικτικές ιδιότητες που τους είχαν προσδώσει οι μεταλλάξεις.

«Η έρευνά μας δείχνει ότι αυτό μπορεί να προσθέσει οφέλη στα βακτήρια E.coli όσον αφορά την εξέλιξή τους στην αντίσταση σε αντιβιοτικά», είπε ο επικεφαλής αυτής της έρευνας Καθηγητής Robert Beardmore του Πανεπιστημίου του Exeter. «Τα βακτήρια έχουν μια αξιοσημείωτη ικανότητα να αναδιατάσσουν το γενετικό τους υλικό κάτι το οποίο μπορεί να καταστείλει τη δράση των φαρμάκων μέσα σε λίγες μέρες. Καθώς το γενετικό υλικό υφίσταται μεταλλαγές μπορεί να είναι επικίνδυνο για τον άνθρωπο, όχι όμως και για το βακτήριο στο οποίο μπορεί να συμβούν εξελικτικά ωφέλιμες μεταλλαγές».

Στα άδυτα του βακτηριακού γονιδιώματος

Οι ερευνητές εξέτασαν τις επιδράσεις του αντιβιοτικού δοξοκυκλίνη στο E.coli ως μέρος μιας μελέτης σχετικά με τις αλλαγές που προκαλούνται στο DNA εξαιτίας των αντιβιοτικών. Το στέλεχος που εμφάνισε τις μεταλλαγές αποθηκεύτηκε στους -80oC κι οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν την τεχνική της γενετικής αλληλούχισης ώστε να ανιχνεύσουν τις περιοχές του DNA που ήταν υπεύθυνες για αυτή την ασυνήθιστη εξέλιξη. Κάποιες από τις μεταλλαγές όπως ότι το E.coli δημιουργεί αντλίες προώθησης των αντιβιοτικών στον εξωκυττάριο χώρο ήταν ήδη γνωστές και είχαν παρατηρηθεί σε ασθενείς. Άλλη αλλαγή έδειξε έλλειψη DNA τη θέση του οποίου είχε καταλάβει το γενετικό υλικό ιού ο οποίος ήταν σε λανθάνουσα κατάσταση.

«Αυτή η απώλεια γενετικού υλικού αποτρέπει το βακτήριο να οδηγηθεί σε καταστροφή κι έτσι αναπτύσσονται περισσότερα κύτταρα τη στιγμή που αυξάνονται οι αντλίες που προαναφέραμε προσδίδοντάς τους ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά γεγονός το οποίο δημιουργεί ένα εξελικτικό πλεονέκτημα σε αυτά τα στελέχη», λέει ο Δρ. Carlos Reding ο οποίος συμμετείχε ενεργά σε αυτή τη μελέτη. «Κανονικά η αυτοκαταστροφή βοηθά τα βακτήρια να αποικίσουν σε άλλες επιφάνειες δημιουργώντας βιοφίλμ (Σημ. Ο όρος βιοφίλμ χρησιμοποιείται για να περιγράψουμε ένα πληθυσμό πολλών αλληλοεξαρτώμενων μικροοργανισμών. Ο σχηματισμός του βιοφίλμ ξεκινά με την προσκόλληση διαφόρων μικροοργανισμών σε μία (υγρή) επιφάνεια. Έχει αποδειχθεί ότι ορισμένα βακτήρια του βιοφίλμ παρουσιάζουν ανθεκτικότητα στα αντιβιοτικά αυξημένη έως και 1000 φορές.) Μπορούμε να δούμε βιοφίλμ σε ένα βρώμικο νεροχύτη αν κοιτάξουμε μέσα στην τρύπα από όπου φεύγουν τα νερά. Όμως, η έρευνά μας έγινε σε υγρές συνθήκες που παρομοίαζαν τη ρευστότητα του αίματος, οπότε το E.coli έπρεπε να εγκαταλείψει το βιοφίλμ ώστε να μπορέσει να αναπαραχθεί».

Ο Δρ. Mark Hewlett του Πανεπιστημίου του Exeter πρόσθεσε: «Λέγεται από μερικούς ότι η αντίσταση στα αντιβιοτικά δεν μπορεί να συμβεί όταν αυτά χορηγηθούν σε υψηλές δόσεις αλλά η έρευνά μας έδειξε ότι μπορεί κι ότι τα βακτήρια είναι ικανά να υποστούν μεταλλαγές που δε θα ήταν καθόλου επωφελείς για τον άνθρωπο. Αυτό δείχνει πόσο σημαντικό είναι να επιλέγεται το σωστό αντιβιοτικό για το κάθε ασθενή και για χορηγείται το συντομότερο δυνατόν ώστε να αποφευχθούν περιπτώσεις προσαρμογής των βακτηρίων που απέβησαν μοιραίες για τους ασθενείς».

Print Friendly, PDF & Email
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ

Εγγραφείτε στο Newsletter μας!

Μείνετε ενήμεροι για νέα και άρθρα μας.