Ο Στυλιανός Λουκά κέρδισε το βραβείο Science & SciLifeLab για νέους επιστήμονες | Biology.gr

Ένα βήμα πιο κοντά στο χάπι της ευφυΐας

Η βελτίωση των εγκεφαλικών λειτουργιών με τη χρήση φαρμάκων βρίσκεται στο επίκεντρο της συζήτησης για τις νέες βιοτεχνολογίες. Τα λεγόμενα “χάπια της εξυπνάδας”, υποστηρίζουν νευροεπιστήμονες και ψυχολόγοι, σε σχετικό άρθρο στο επιστημονικό περιοδικό “Nature”, δεν είναι κάτι που πρέπει να φοβάται η κοινωνία.

Το δίλημμα που τίθεται είναι συγκεκριμένο: αν μπορούσε κάποιος να αυξήσει το δείκτη νοημοσύνης (IQ) με ένα χάπι, δεν θα ήταν δικαιολογημένο να μπει στο πειρασμό να το πάρει –πολύ περισσότερο αν κάνει το ίδιο ο διπλανός του; Άλλωστε, σύμφωνα με τους υπέρμαχους των «χαπιών της ευφυΐας», η ανθρωπότητα ανέκαθεν προσπαθούσε να ελευθερωθεί από τους περιορισμούς της φύσης και να αυτοβελτιωθεί, για να νιώσει πιο ικανή, πιο ευτυχισμένη, και πιο παραγωγική.

Εδώ και δέκα χρόνια, μια ομάδα ειδικών επιστημόνων του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ, εργάζεται ώστε να παρασκευάσει ένα φυσικό συμπλήρωμα που μπορεί να τονώσει το IQ. Οι επιστήμονες αυτές ισχυρίζονται σήμερα πως έχουν καταλήξει σε επίτευγμα ζωής. Όπως ισχυρίζονται πρόκειται για το συμπλήρωμα που βελτιώνει τη μνήμη, τονώνει την προσοχή και αυξάνει τη συγκέντρωση.

“Δεν πρόκειται για ουσίες σαν τα στεροειδή και το ντοπάρισμα στα σπορ. Η (εγκεφαλική) βελτίωση δεν είναι βρώμικη λέξη και η χρήση τέτοιων φαρμάκων δεν είναι αφύσικη”, αναφέρει ο Henry Greely, καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Στάνφορντ της Καλιφόρνιας. Ο νευροεπιστήμονας, Julian Savulescu, του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης τονίζει ότι τα νέα χάπια του εγκεφάλου θα δώσουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στα κράτη εκείνα, των οποίων οι πολίτες θα τα χρησιμοποιούν συστηματικά για να αυξήσουν την εξυπνάδα τους, σύμφωνα με την ηλεκτρονική υπηρεσία New Scientist.

Μια πρόσφατη έρευνα στα αμερικανικά πανεπιστήμια αποκάλυψε ότι μέχρι και το 25% των φοιτητών συνηθίζουν να προμηθεύονται παράνομα, στη μαύρη αγορά, συνταγογραφούμενα φάρμακα, όπως το Ritalin ή το Aderall (που προορίζονται κυρίως για τη θεραπεία της διαταραγμένης προσοχής σε υπερκινητικά άτομα), προκειμένου να τα χρησιμοποιήσουν για αύξηση της μνήμης και της ικανότητας συγκέντρωσής τους (ενώ λέγεται ότι παράλληλα μειώνεται η ανάγκη των χρηστών για ύπνο). Το διεγερτικό Modafinil (ή με την εμπορική ονομασία Provigil), το οποίο συχνά έχουν πάρει Αμερικανοί στρατιώτες για να μένουν ξύπνιοι όταν το απαιτεί το καθήκον τους, επίσης, σύμφωνα με το New Scientist και το “Guardian“, έχει αποκτήσει τη φήμη του βελτιωτικού των λειτουργιών του μυαλού.images (3)

Παρόλα αυτά, οι μελέτες για τις επιδράσεις ορισμένων τέτοιων φαρμάκων στις γνωστικές λειτουργίες υγιών ατόμων έχουν εμφανίσει ανάμικτα αποτελέσματα. Ο Greely ζητά περισσότερες έρευνες, ειδικά για την ασφάλεια των φαρμάκων, όμως τονίζει ότι όσα φάρμακα βρεθούν σίγουρα ασφαλή, πρέπει να αξιοποιηθούν ελεύθερα και να μην αντιμετωπίζονται με καχυποψία. Όπως υποστηρίζει, ένα ασφαλές “χάπι της εξυπνάδας” δεν διαφέρει από άλλες στρατηγικές που ήδη χρησιμοποιούν οι άνθρωποι για να βελτιώσουν το μυαλό τους, όπως ένας καλός ύπνος ή ένα φλιτζάνι δυνατού καφέ.

Ουσιαστικά όλη η νέα γενιά φαρμάκων-βελτιωτικών του εγκεφάλου έχουν προκύψει από επιστημονικές έρευνες για τη θεραπεία νευρολογικών διαταραχών, πράγμα αναμενόμενο, αφού η ανάπτυξη νέων φαρμάκων εστιάζεται στα άρρωστα και όχι στα υγιή άτομα. Όμως, δεν είναι ασυνήθιστες οι απρόβλεπτες εναλλακτικές χρήσεις ενός νέου φαρμάκου, όπως -η πιο κλασική περίπτωση- το 1996, όταν η φαρμακευτική εταιρία Pfizer τυχαία ανακάλυψε ότι ένα νέο της φάρμακο μπορούσε να έχει απρόσμενες παρενέργειες: στύσεις διαρκείας! Κάπως έτσι προέκυψε το “Βιάγκρα” και, στην πορεία, μια νέα αγορά με τεράστιους τζίρους διεθνώς. Από την άλλη, ένα νέο ψυχιατρικό φάρμακο που μελετούσε ο χημικός Albert Hoffman, κατέληξε στο παραισθησιογόνο LSD, που τελικά απαγορεύτηκε.

Πάνω σε αυτό το θέμα πριν ένα περίπου χρόνο τοποθετήθηκε κι ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Cambridge, Stephen Hawking που μίλησε στο CNN για ένα συμπλήρωμα διατροφής που βοηθά στη διατήρηση της υψηλής διαύγειας.  Όπως είπε το “έξυπνο σκεύασμα” ενισχύει την εγκεφαλική λειτουργία, ενώ ενδυναμώνει το φλοιό του εγκεφάλου συμβάλλοντας στην τόνωση της μνήμης.

Ο καθηγητής εξήγησε πως το μυαλό του λειτουργεί καλύτερα από ποτέ, η σκέψη του είναι πιο καθαρή και μπορεί να εστιάσει σε ζητήματα που τον απασχολούν σε μεγάλο βαθμό χάρη στο Intelligex. Ο ίδιος πρόσθεσε: «Το μυαλό είναι όπως οι μύες. Πρέπει να τον εξασκείς και να χρησιμοποιείς συμπληρώματα, αντίστοιχα με εκείνα των body builders, αλλά για τον εγκέφαλο. Αυτό ακριβώς έκανα κι εγώ ώστε να ενισχύσω τις νοητικές μου ικανότητες».

Προς το παρόν, όμως, σύμφωνα με το “Guardian”, λίγα πράγματα είναι γνωστά για τις επιδράσεις των “χαπιών της ευφυίας”. Οι πρώτες μελέτες δείχνουν ότι οι παρενέργειες είναι ελάχιστες, όμως δεν υπάρχουν πλήρεις κλινικές δοκιμές. Με δεδομένο τον εύπλαστο χαρακτήρα του ανθρώπινου εγκεφάλου, είναι άγνωστο ακόμα ποια επίδραση μπορεί να έχουν τέτοια χάπια στον ακόμα αναπτυσσόμενο εγκέφαλο των μαθητών.

 

Print Friendly, PDF & Email
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ

Εγγραφείτε στο Newsletter μας!

Μείνετε ενήμεροι για νέα και άρθρα μας.