Ο Στυλιανός Λουκά κέρδισε το βραβείο Science & SciLifeLab για νέους επιστήμονες | Biology.gr

Πώς αντιμετωπίζουν τα ζώα και τα φυτά τους τυφώνες;

Οι τυφώνες είναι πανίσχυρες καταιγίδες που προξενούν σημαντική καταστροφή σε θαλάσσια και παράκτια οικοσυστήματα. Ισχυροί άνεμοι από τυφώνες και τροπικές καταιγίδες μπορούν να εκτοπίσουν τα πτηνά από την πορεία και να τα ωθήσουν εκατοντάδες μίλια μακριά από τον οικιακό τους βιότοπο. Πέρυσι, ένας καφέ πελεκάνος Βόρειας Καρολίνας βρέθηκε στην οροφή ενός νυχτερινού συγκροτήματος στο Χάλιφαξ της Νέας Σκωτίας. Συχνή είδηση αποτελεί η εμφάνιση σπάνιων ειδών μετά από μεγάλη καταιγίδα. Μερικές φορές τα νεαρά ή πιο αδύναμα πουλιά διαχωρίζονται από το κοπάδι τους και πολλά από αυτά μπορούν να πάρουν εβδομάδες για να επιστρέψουν στην πατρίδα τους. Κατά τη διάρκεια σημαντικών καταιγίδων, τα πτηνά και τα υδρόβια πτηνά είναι πιο εκτεθειμένα.Τα ωδικά και τα πτηνά των δασών είναι ειδικά προσαρμοσμένα για να συγκρατούνται στο πέρασμα μια καταιγίδας. Τα δάκτυλα τους σφίγγονται αυτόματα γύρω από τη φωλιά τους. Αυτό τους κρατάει στη θέση τους κατά τη διάρκεια ισχυρών ανέμων ακόμα κι όταν κοιμούνται. Στην ξηρά, τα ζώα που ζουν στα δέντρα επιβιώνουν καλύτερα από κατά τους τυφώνες από τα εδαφόβια καθώς τα τελευταία κινδυνεύουν από πνιγμό. Τα κουνάβια συχνά μετακινούνται σε περιοχές της ενδοχώρας. Ωστόσο ακόμα και τα δεντρόβια είδη πλήττονται αφού η πηγή τροφής τους (φρούτα) επηρεάζεται από τους τυφώνες. Ένα μοναδικό αποτέλεσμα των κυκλωνικών τυφώνων, όπου δημιουργείται το λεγόμενο «μάτι της καταιγίδας» με τους ταχέως κινούμενους ανέμου μπορεί να σχηματίσει ένα τεράστιο “κλουβί ζώων” που κρατά τα ζώα μέσα στο μάτι μέχρι να διαλυθεί η καταιγίδα.

Τα πτηνά δεν είναι τα μόνα είδη που επηρεάζονται από τους ανέμους. Η καταστροφή αρχίζει αρκετά πριν ο τυφώνας φτάσει στη στεριά. Καθώς οι θύελλες περνούν πάνω από τον ωκεανό αναμιγνύουν τα θερμά νερά της επιφάνειας με ψυχρότερα από τα βάθη. Στις ρηχές παράκτιες περιοχές, η ψυχρή βροχή ψύχει την επιφάνεια του νερού και μειώνει την αλατότητα, ενώ τα κύματα παρασύρουν αντικείμενα και μετακινούν τόνους άμμου από το βυθό. Η βίαιη αυτή δραστηριότητα γίνεται επικίνδυνη για τα θαλάσσια πλάσματα. Οι μεγάλες ποσότητες άμμου από τον πυθμένα πνίγουν τα κοράλλια και όσα επιβιώνουν αντιμετωπίζουν προβλήματα από το ψυχρό νερό και την αιωρούμενη λάσπη που εμποδίζει το ηλιακό φως και επομένως τη φωτοσύνθεση. Τα ψάρια και τα ασπόνδυλα ξεβράζονται στις ακτές και περιοχές με γόνους ψαριών αναστατώνονται. Είναι γνωστό ότι οι θύελλες είναι υπεύθυνες για το θάνατο ψαριών, θαλασσίων χελωνών, καβουριών και άλλων θαλάσσιων θηλαστικών. Όταν ο τυφώνας Andrew χτύπησε τη Λουιζιάνα ξεβράστηκαν στις ακτές πάνω από 9 εκ. νεκρά ψάρια, ενώ στη Φλώριδα έφτασαν τα 182 εκ.!

Ο τυφώνας Μαρία αποδεκάτισε το Πόρτο Ρίκο. Με ανέμους των 155 μιλίων την ώρα το μεγαλύτερο μέρος της περιοχής έχει μείνει χωρίς ρεύμα για εβδομάδες,  πολλοί κάτοικοι δεν έχουν πρόσβαση σε τρεχούμενο νερό και η γεωργία του νησιού έχει ισοπεδωθεί. Οι επιπτώσεις στην άγρια ζωή δεν έχουν εκτιμηθεί πλήρως, αλλά είναι σαφές ότι κάποιοι πληθυσμοί υποφέρουν από τους τυφώνες, ενώ άλλοι ευημερούν.

Τα απειλούμενα είδη είναι κυρίαρχο ενδιαφέρον για τους βιολόγους. Ο εντοπισμός μερικών ελαφιών του είδους Odocoileus virginianus clavium  στο Big Pine Key της Φλώριδα μετά το πέρασμα του τυφώνα Ιρμα ήταν μία ανακούφιση. Παρομοίως, στο Πουέρτο Ρίκο ένα ενδημικό είδος ο πορτορικάνικος παπαγάλος Amazona vittata φαίνεται να τα πηγαίνει πολύ καλά μετά τον τυφώνα Μαρία, σύμφωνα με την υπηρεσία άγριας ζωής και ψαριών.

Τα σπάνια αυτά πτηνά θεωρούνται απειλούμενα από το 1968. Από τότε αναπαράγονται σε αιχμαλωσία και ελευθερώνονται στη φύση και ως το 1989 ο πληθυσμός τους είχε ανακάμψει Ενώ υπέστησαν σημαντικές απώλειες σε προηγούμενες καταιγίδες, μετά το πέρασμα του τυφώνα Μαρία οι πληθυσμοί –τουλάχιστον σε αιχμαλωσία- φαίνονται σταθεροί.

Οι σοβαρές καταιγίδες μπορεί να αποτελέσουν μια σοβαρή πρόκληση για τη θερμοκρασία και την ενεργειακή ομοιοστασία των μικρών ενδοθερμικών σπονδυλωτών. Οι καταιγίδες συνοδεύονται από χαμηλότερες θερμοκρασίες και άνεμο, αυξάνοντας το μεταβολικό κόστος και μπορούν να εμποδίσουν τη διατροφή, περιορίζοντας έτσι την πρόσληψη ενέργειας. Για να αποφευχθούν αυτά τα πιθανά προβλήματα, τα περισσότερα ενδόθερμα σπονδυλωτά έχουν μηχανισμούς για την αντιστάθμιση των ενεργειακών κινδύνων που δημιουργούν οι καταιγίδες. Πιθανολογείται ότι χρησιμοποιούν τα συνθήματα για να προβλέψουν τις επερχόμενες καταιγίδες αλλάζοντας τη φυσιολογία και τη συμπεριφορά με τρόπους που κάνουν την επιβίωση τους πιο πιθανή Τα πτηνά, όπως και άλλα ζώα, αντιλαμβάνονται τις καταιγίδες πριν ξεσπάσουν ανιχνεύοντας πτώσεις της βαρομετρικής πίεσης. Η εργαστηριακή μελέτη έδειξε ότι η μείωση της βαρομετρικής πίεσης διεγείρει την πρόσληψη τροφής, αλλά δεν είχε καμία επίδραση στον μεταβολικό ρυθμό ή στην φυσιολογία του στρες. Αυτά τα δεδομένα υποδεικνύουν ότι τα σπουργίτια μπορούν να αισθανθούν και να ανταποκριθούν στη φθίνουσα βαρομετρική πίεση και πιστεύεται ότι μια τέτοια συμπεριφορά μπορεί να είναι κοινή και στα άγρια ​​σπονδυλωτά. Κάποια είδη πετούν μακριά παρά την καταιγίδα, χωρίς, ωστόσο, αυτό να γίνεται  πάντα ε επιτυχία, όπως δείχνουν δεδομένα από δορυφόρους. Άλλα, όπως οι πορτορικάνικοι παπαγάλοι φροντίζουν να βρουν καταφύγιο. Παρόλα αυτά οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν ακριβώς την αποτελεσματικότητα αυτών των μεθόδων, καθώς η παρακολούθηση των ζώων σε ακραίες καιρικές  συνθήκες δεν είναι εύκολη .

Εξαίρεση αποτελεί η επιτυχής παρακολούθηση από επιστήμονες με δορυφόρο του πληθυσμού πέρκας στον ποταμό Hudson κατά τη διάρκεια τροπικών καταιγίδων στη Νέα Υόρκη το 2011. Οι πέρκες κολύμπησαν πέρα από τις εκβολές του ποταμού προς τα παράκτια ύδατα, υιοθετώντας μία  μεταναστευτική συμπεριφορά που δεν είχε παρατηρηθεί στο παρελθόν. Οι επιστήμονες υποστηρίζουν πως αν τέτοιες μεταναστεύσεις συνεχιστούν όσο οι καταιγίδες αυξάνονται λόγω της κλιματικής αλλαγής θα υπάρξει σημαντικός αντίκτυπος στους πληθυσμούς των ψαριών Άλλο παράδειγμα αποτελεί η ανακάλυψη, ότι ένα είδος καρχαρία μετακινείται  σε βαθύτερα νερά πριν το ξέσπασμα έντονων καιρικών φαινομένων Όπως οι παπαγάλοι, οι καρχαρίες ήταν ικανοί να ανιχνεύσουν τις διαφορές ση βαρομετρική πίεση. Με παρόμοιο τρόπο, κάποια θαλάσσια θηλαστικά, όπως τα δελφίνια, μπορούν να εντοπίσουν τις αλλαγές στην αλατότητα που προκαλούνται από τις βροχοπτώσεις των τυφώνων και να απομακρυνθούν, όπως έδειξαν έρευνες πριν τον τυφώνα Jeanne στη Φλώριδα.  Οι επιτυχείς αυτές καταγραφές της μετανάστευσης θαλασσίων ειδών δείχνουν ότι οι ερευνητές αρχίζουν να αποκτούν μέσα παρακολούθησης των ζώων πριν, κατά τη διάρκεια και μετά το ξέσπασμα ακραίων φαινομένων.

Μία άλλη στρατηγική επιβίωσης είναι η μετανάστευση σε άλλες περιοχές μετά τις καταιγίδες. Η πιο γνωστή περίπτωση είναι η μετανάστευση πράσινων ιγκουάνα από τη Γουαδελούπη στην Αγκουίλα (200 km)  μέσω θαλάσσης πάνω σε δέντρα που ξεριζώθηκαν από τον τυφώνα Marilyn. Πρόσφατα αναφέρθηκε επίσης μεγάλος αριθμός ειδών ζώων και φυτών να διασχίζουν τον ωκεανό μετά το χτύπημα του τσουνάμι στην Ιαπωνία το 2011 Τα γεγονότα αυτά δείχνουν ότι τα ακραία καιρικά φαινόμενα παίζουν σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη ευνοώντας την εισβολή ειδών μέσω της θάλασσας σε νησιά και απομακρυσμένες ακτές. Αυτό ήταν γνωστό στους επιστήμονες, ωστόσο οι επιπτώσεις των τυφώνων στην εισβολή ειδών σε άλλα οικοσυστήματα δεν είχαν μελετηθεί εκτενώς μέχρι πρόσφατα.

Το 2014 ερευνητές από το πανεπιστήμιο της Λουιζιάνα ανέφεραν ότι οι τυφώνες ευνόησαν την εξάπλωση του πολυετούς είδους γρασιδιού Phragmites australis στους υγρότοπους κατά μήκος των ακτών του Ατλαντικού και του κόλπου του Μεξικό Εναέριες φωτογραφίες που καταγράφουν την περιοχή αυτή, σε συνδυασμό με το ιστορικό των τυφώνων αποκαλύπτουν ότι η συχνότητά τους μπορούσε να εξηγήσει την αλλαγή στο ρυθμό αύξησης κατά 81% του Phragmites australis. Η επέκταση του P. australis συσχετίστηκε έντονα και θετικά με τη συχνότητα των τυφώνων. Υπό το πρίσμα των πολλών κλιματικών μοντέλων που προβλέπουν αύξηση της συχνότητας και της έντασης των τυφώνων τον επόμενο αιώνα, τα αποτελέσματα αυτά υποδεικνύουν μια ισχυρή σχέση μεταξύ της κλιματικής αλλαγής και της εισβολής των ειδών. Ωστόσο, δεν έχουν ερευνηθεί οι επιπτώσεις μεγάλων διαταραχών, όπως οι τυφώνες και οι τροπικές καταιγίδες, στα ευρέα γεωγραφικά πρότυπα της ανάπτυξης και της εξάπλωσης άλλων ειδών.

Με τη συνέχιση της κλιματικής αλλαγής, η συχνότητα έντονων καταιγίδων προβλέπεται να αυξηθεί. Σαν αποτέλεσμα θα υπάρξουν περισσότερες ευκαιρίες για εισβολή ειδών, γεγονός που απειλεί την υγεία των φυσικών οικοσυστημάτων σε παράκτιες περιοχές. Σύμφωνα με τους επιστήμονες οι αλλαγές στη δομή και τη λειτουργία των παράκτιων υγρότοπων, που αποτελούν πολύ παραγωγικά οικοσυστήματα πρέπει να είναι ένα πρόβλημα που να απασχολεί όλους.

Print Friendly, PDF & Email
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ

Εγγραφείτε στο Newsletter μας!

Μείνετε ενήμεροι για νέα και άρθρα μας.